Ledwo parę miesięcy temu widzieliśmy Leonardo DiCaprio w pełnej błyskotek, głośnej muzyki i wizualnego przepychu adaptacji "Wielkiego Gatsby'ego" w reżyserii Baza Luhrmanna. Zdawałoby się, że tej orgii kiczu i nadmiaru nie przebije nic. Kto by pomyślał, że rękawicę Luhrmannowi rzuci Martin Scorsese, który mimo 71 lat na karku nie traci werwy? Jordan Belfort, tytułowy "Wilk z Wall Street", okazuje się prostszą i zwulgaryzowaną wersją Gatsby'ego. Staromodną elegancję i pretensje do wyższych sfer dawno odstawił do lamusa. Chce więcej, szybciej, łatwiej. Ale podobieństw biografii Belforta ze słynną powieścią Francisa Scotta Fitzgeralda jest sporo. To również opowieść o złotej erze giełdy, kiedy wielkie pieniądze robiło się z dnia na dzień i równie szybko traciło fortuny. Tyle że w czasach kryzysu Scorsese wcale nie próbuje opowiadać nam historii z morałem ani pouczać, że pazerność i brak umiaru muszą doprowadzić do klęski. Z bogactwa i blichtru najzwyczajniej sobie kpi.

Reklama

Kim był Jordan Belfort? Jak to zwykle bywa, prostym amerykańskim chłopakiem, który miał apetyt na trochę więcej kasy. Kiedyś podobno chciał być dentystą, potem założył własny biznes, a kiedy zbankrutował, ostatni grosz zainwestował w bilet autobusowy na Wall Street. Tam bez zbędnych ceregieli dowiedział się, że praca maklera nie wymaga wielkiego geniuszu, trzeba tylko pamiętać o martini na lunch, solidnej działce kokainy w pogotowiu i, cóż… regularnej masturbacji (ów nieskomplikowany kodeks rekina finansjery w filmie wykłada bohaterowi niezawodny Matthew McConaughey).

Trudno powiedzieć, by Belfort był wielkim szczęściarzem. W dniu, w którym zdał egzamin maklerski, na giełdzie nastąpił krach, a zatrudniająca chłopaka firma przepadła z kretesem. Ale ambitny młodzik nigdy się nie zrażał. Pamiętał o cennych lekcjach, jakich udzielili mu starsi koledzy, a gdy wyrzucano go drzwiami, miał w zwyczaju szukać wejścia oknem. Wylądowawszy w podrzędnym biurze maklerskim, specjalizującym się w umowach groszowych, wkrótce zwęszył, jak łatwo się na nich wzbogacić. Nie miał najmniejszych skrupułów. Po prostu umiał gładko wciskać ludziom kit. Klienci zarabiali w teorii, a dolary o coraz większych nominałach wędrowały do kieszeni Belforta. "Forbes" mógł sobie pisać, że jest oszustem i krętaczem, ale do drzwi jego biura dobijały się tłumy młodych, ambitnych, liczących na szybką i łatwą kasę. Ta zaś, dosłownie, walała się po podłogach. Nie brakło ani pieniędzy, ani koki, ani luksusowych prostytutek. Siedziba firmy Belforta stawała się miejscem rozpusty tak niewybrednej, że Ibiza w sezonie letnim to przy niej przyklasztorna szkółka.

Chwilami trudno uwierzyć, że swój najnowszy film Scorsese oparł na faktach. Wszystko to wydaje się przejaskrawioną i zupełnie nierealną bajką. Twórca "Chłopców z ferajny" stawia po prostu na makabryczną komedię. Gdy widz chce wołać o umiar, reżyser śmieje się w głos. "Wilk z Wall Street" w pewnym momencie staje się montażem obezwładniających obrazów, ciągiem narkotycznych wizji, euforycznych scen niekończących się orgii, szatańskim festiwalem rozpasania. Nie dowiemy się z filmu, kim naprawdę jest Belfort, jakie było jego życie przed Wall Street, co uczyniło go takim, jaki jest.

Scorsese nie chce widzieć innego Jordana niż ten, który pokazuje się światu. To gładki krasomówca, który sprzedaje każdemu marzenie o bogactwie. Ćpun, który ze swojego ćpuństwa nie robi sobie nic. Uroczy chłoptaś, który agentom FBI rzuca na odchodne plik studolarówek. Tak samo zachowuje się Martin Scorsese: rzuca nam w fantazyjnym geście garść zapierających dech obrazów. Nie chce zmierzać donikąd, po prostu się bawi. To dlatego im bliżej końca, tym bardziej chce ten koniec odwlec. Zatrzymuje naszą uwagę groteskowymi scenami narkotykowych ekscesów, sztormów na morzu, komicznych dialogów bohaterów z cwanym, szwajcarskim bankierem (w tej roli świetny Jean Dujardin). Jordan Belfort u Scorsesego to człowiek wydmuszka, ot, przezabawna maszynka do zarabiania pieniędzy. Jaka dla nas stąd nauka? Jeśli nie możemy zdobyć bogactwa, przynajmniej się z niego śmiejmy.

WILK Z WALL STREET | USA 2013| reżyseria: Martin Scorsese | dystrybucja: Monolith | czas: 179 min