"Jeanne Dielman, Bulwar Handlowy, 1080 Bruksela" - o czym jest?
Uchodzący za arcydzieło światowego kina, najbardziej znany film Chantal Akerman powstał w 1975 roku, kiedy jego autorka miała zaledwie 25 lat.
Tytułowa Jeanne Dielman to uwięziona w kieracie domowej rutyny samotna matka, okazyjnie dorabiająca pracą seksualną, chowająca zdobyte w ten sposób pieniądze w wazie na zupę. Przedmioty codziennego użytku, podobnie jak banalne czynności, odgrywają tu kluczową rolę: to właśnie w tym filmie pojawiają się legendarne długie sceny obierania ziemniaków czy robienia sznycla. Akerman w duchu feminizmu drugiej fali zwróciła uwagę na niewidzialne dla kina gesty i pracę kobiet. Mam reputację trudnej, a to dlatego, że interesuje mnie codzienność i chcę ją pokazywać. Tymczasem ludzie chodzą do kina głównie po to, by od codzienności uciec – mówiła w 1982 roku. Kładła tym nacisk na to, byśmy zamiast "spędzać" na filmach czas, intensywnie odczuwali jego upływ. I to czas jest kolejnym ważnym bohaterem tego filmu.
Ale ten manifest awangardowego kina i sztandarowe dzieło feminizmu ma też swój ukryty temat: jest nim życie po traumie Holocaustu. Grana przez Delphine Seyrig postać wzorowana jest na jednej z ciotek Chantal Akerman.
"Jeanne Dielman, Bulwar Handlowy, 1080 Bruksela" - najlepszy film wszech czasów?
Angielska reżyserka i filmoznawczyni Laura Mulvey, komentująca przełomowy wynik przeprowadzanego co dekadę rankingu najlepszych filmów wszech czasów, napisała o filmie, że "osiągnął szczyt na własnych zasadach i z uwzględnieniem własnych osiągnięć". W tej opowieści o trzech dniach z życia belgijskiej pani domu "za pośrednictwem opresji kobiet Akerman zmienia kino – które tak często było przecież narzędziem tej opresji – w wyzwalającą moc".
Z kolei polski krytyk filmowy Michał Oleszczyk w swoim podcaście "Spoiler Master" nazwał "Jeanne Dielman" "hołdem dla niewidzialnej pracy kobiet i nieprawdopodobnym dokonaniem sztuki filmowej", w którym Akerman "wymyśla kino na nowo".
Film Chantal Akerman w polskiej wersji językowej jest dostępny wyłącznie na platformie Nowe Horyzonty VOD.