W „Hotelu Ruanda” Terry George w hollywoodzkim stylu opowiedział o bohaterskim zarządcy hotelu udzielającym schronienia uchodźcom przy biernej postawie wojskowych z ONZ. Potem Michael Caton-Jones w „Shooting Dogs” w paradokumentalnej formule zawarł podobną historię katolickiego księdza bezradnego w obliczu masowej masakry dokonywanej na oczach Zachodu.

Reklama

Debiut Koreańczyka z Nowego Jorku Lee Isaaca Cheunga portretuje Rwandę dziś, gdy ta 14 lat po konflikcie nadal liże wojenne rany. Dwaj wychowujący się na ulicy chłopcy, Gabo i Sangwa, przemierzają kraj, by dotrzeć na wieś, do rodzinnego domu Sangwy. Pobyt tutaj ma być dla Gabo tylko przystankiem na drodze ku zemście. Chłopiec z pomocą przyjaciela zamierza zabić mordercę swojego ojca. Tułający się przez trzy lata Sangwe odnajduje w domu spokój i bezpieczeństwo, godzi się z wymagającym ojcem, Gabo zaś jest w tym świecie elementem obcym. Jest Tutsi. A Tutsi w domu Hutu to wciąż wróg. Etniczne uprzedzenia wciąż są tak silne, że zdolne są zabić przyjaźń, która przetrwała cięższe, wydawałoby się, próby.

Przy okazji Cheung pokazuje w jaki sposób wzorzec męskości, przekazywany z ojca na syna kult siły i przemocy stworzył grunt dla wybuchu etnicznego konfliktu i jak pozorne jest dzisiejsze współistnienie dwóch wrogich społeczności. Pozorny spokój statycznych kadrów podszyty jest niepokojem nerwowych rozchybotanych zdjęć z ręki. W sielskiej przestrzeni co rusz pojawiają się symboliczne pęknięcia, coś wisi w powietrzu. Maczeta w ręku jednego z chłopców odsyła do tragedii sprzed lat, a zarazem zwiastuje czające się niebezpieczeństwo ponownego wybuchu. Cheung opowiada prostą historię subtelnie, oszczędnie, zadaje pytania o sens zemsty, o pojednanie, ale odpowiedzi zawiesza w próżni niedopowiedzeń, niczego nie rozstrzyga, choć kończy zamierzonym dysonansem – wygłoszonym wprost do kamery apelem o pokój. „Munyunragabo” w całości jest właśnie apelem zamkniętym w małym realizmie, uważnej obserwacji, zwyczajności.

Munyunragabo

USA/Ruanda, 2007; reżyseria: Lee Isaac Chung; obsada: Jeff Rutagengwa, Eric Ndorunkundiye; dystrybucja: AP Manana; czas: 97 min

Premiera: 8 sierpnia