W maju 1942 roku do warszawskiego getta przybyła grupa hitlerowskich filmowców, by utrwalić życie codzienne jego mieszkańców. Prawie pół miliona Żydów usiłowało przetrwać mimo wszechobecnego głodu, chorób i stanu rosnącej beznadziei. Odnalezione po wojnie puszki z taśmą, opisane po prostu jako "Getto", przez lata były traktowane jako jedyny dokument obrazujący codzienność Żydów skazanych na powolną zagładę.
Ta swoista dokumentacja zbrodni – świadomie stworzona przez nazistów – po latach nabrała dodatkowego, szokującego kontekstu. Izraelska reżyserka Yael Hersonski postanowiła zbadać okoliczności powstania filmu. Dotarła do archiwów i dokumentów, odszukała żyjących świadków wydarzeń z maja 1942 roku. Z konfrontacji czarno-białych, niemych kadrów z ich wspomnieniami wyłania się obraz manipulacji i kłamstwa. Machina goebbelsowskiej propagandy swoimi mackami sięgała głębiej, niż się można było spodziewać. Niby-faktograficzny film oparty jest na aranżowanych, powtarzanych ujęciach często z wykorzystaniem aktorów. Kontrastem dla scen z Żydami wiodącymi luksusowe życie są dramatyczne obrazy żebrzących, obdartych dzieci, trupów leżących na ulicach, wychudzonych zwłok wrzucanych do masowych grobów – na które nikt nie zwraca uwagi. Propagandowe przesłanie nazistowskich filmowców jest czytelne – egzystencja w getcie była na dobrym poziomie, a Żydzi sami zgotowali sobie taki los. Analiza zachowanych do montażu dubli pozwala prześledzić proces kreacji "dokumentu" kręconego dosłownie pod kolbami – robiących za ekipę techniczną – esesmanów.
"Niedokończony film" nie jest po prostu kolejnym obrazem o Holokauście. Reżyserka, dokonując swoistej ekshumacji nazistowskiego dokumentu, kwestionuje wiarę widza w historyczną wartość filmowych archiwaliów, zadaje pytanie: jak dalece można zmanipulować i wypaczyć rzeczywistość? "Im większe kłamstwo, tym ludzie łatwiej w nie uwierzą" – to cyniczne zdanie Josepha Goebbelsa, ministra propagandy III Rzeszy, odbija się złowrogim echem.
NIEDOKOŃCZONY FILM | Izrael, Niemcy 2010 | reżyseria: Yael Hersonski | dystrybucja: Against Gravity | czas: 88 min
Reklama