Podobno pierwotny scenariusz "Dziewczynki w trampkach" był dużo mroczniejszy. Reżyserka Haifaa Al-Mansour – pierwsza kobieta za kamerą w historii kinematografii Arabii Saudyjskiej – zdecydowała jednak, że złagodzi gorycz codzienności śmiechem. W rękach innego twórcy film mógłby stać się po prostu pogodną opowiastką o jedenastolatce walczącej o swoje. Jednak Al-Mansour musiała realizować swój obraz ukryta w furgonetce – saudyjskie prawo religijne zabrania jej wykonywania pracy wspólnie z mężczyznami. "Dziewczynka w trampkach" musiała więc stać się odbiciem podobnych doświadczeń.

Reklama

Tytułowa bohaterka jest małą buntowniczką: Wadjda nosi sportowe buty, słucha rocka i koleguje się ze swoim rówieśnikiem Abdullahem. A na dodatek bardzo chce mieć rower, więc by na niego zarobić, bierze udział w konkursie recytacji Koranu. Ale jej decyzja nie podoba się nikomu – ani borykającej się z własnymi problemami matce Wadjdy, ani dyrektorce szkoły, ani nauczycielkom. W Rijadzie dziewczyny nie powinny jeździć na rowerach. Tak jak nie powinny głośno rozmawiać, by nie kusić mężczyzn. Ani dotykać Koranu w czasie menstruacji.

Historia Wadjdy z wolna zamienia się w coraz bardziej zdumiewający obraz religijnej opresji, systemu, w którym kobieta nie ma praw ani przywilejów, jest obiektem ciągłej manipulacji i nieustającego poniżenia. Haifaa Al-Mansour zastrzegała, że jej film nie jest "krzykiem" – faktycznie z tej opowieści można było zrobić wielki filmowy slogan, ale saudyjskiej reżyserce udało się uniknąć przesady. A jednak chwilami trudno oglądać ten film, nie zaciskając zębów i pięści. I oczywiście nie chodzi tylko o sytuację kobiety w islamie – z podobnym, choć być może mniej rygorystycznym systemem nakazów i zakazów spotkamy się w każdej z wielkich religii świata.

I nawet jeśli Al-Mansour na sam koniec wpuszcza w życie Wadjdy nieco więcej światła, radości i nadziei, to w pamięci po seansie zostają przede wszystkim bolesne sceny, jak twarze dwóch dziewczyn wyrzuconych ze szkoły za malowanie paznokci i oglądanie zachodnich czasopism.

DZIEWCZYNKA W TRAMPKACH | Arabia Saudyjska, Niemcy 2012 | reżyseria: Haifaa Al-Mansour | dystrybucja: AP Manana | czas: 93 min