Dwie wielkie historyczne postaci, bardzo dobrze zagrane, spotykają bohaterkę, w której istnienie trudno uwierzyć. A jednak zajmuje ona dużą część historii i żyła naprawdę. Sabina Spielrein z silnymi objawami histerii została przywieziona do sanatorium w Zurichu w 1904 roku. Trafiła tam pod opiekę Carla Junga, fana psychoanalizy, metody Zygmunta Freuda, swojego mistrza. Kiedy Jung zaczyna rozmowy ze Spielrein, zapowiadająca się dobrze opowieść nagle staje się nie do zniesienia. Keira Knightley gra Sabinę tak ekstremalnie, fizycznie, a jednocześnie tak mało wiarygodnie, że trudno uwierzyć, by tego właśnie chciał Cronenberg.
Obecność Knightley jako Sabiny ma sens dopiero, kiedy wychodzi z choroby – porzuca wtedy przeszarżowane chwyty, spazmatyczne uniesienia. Jednocześnie wciąż jest seksualną masochistką i kochanką Junga.
Scenariusz Christophera Hamptona na pierwszy plan wysuwa jednak znajomość Junga i Freuda. Jesteśmy świadkami ich intelektualnych dysput i wymiany listów. Rozmowy ciągną się w nieskończoność, nie wciąga to jednak tak, jak można by się spodziewać po spotkaniu dwóch myślicieli. Ich przyjaźń rozwija się, ale ostatecznie w zależności pomiędzy mistrzem i uczniem pojawia się powątpiewanie Junga, jego chęć wybrania innej drogi w nauce.
Można stawiać przy tej okazji pytania, które stawiali sam Jung i Freud. Jak dokładnie da się wyjaśnić mechanizmy rządzące emocjami? W jakim stopniu analiza pomaga w sytuacjach subtelnych, takich jak miłość Sabiny do Carla – a nie tylko w przypadkach ekstremalnych, jak jej histeria?
Nie udało się w tej historii ani subtelnie pokazać różnicy między ekstremalnym niezrównoważeniem i wyrachowaną analizą, ani znaczenia Sabiny. Spielrein weszła do świata zdominowanego przez mężczyzn, sama stała się psychoanalitykiem. Tu jest tylko doświadczalnym królikiem.
Reklama
Na szczęście pojawia się w tej opowieści Otto Gross, który robi tylko to, co chce. A do tego zmusza go konieczność zaspokajania podstawowych potrzeb. Inteligentnie gra go Vincent Cassel. To on zasiewa w Jungu niepewność, a w widzach budzi naturalne reakcje. Gdyby nie Gross, film byłby kompletnie pozbawiony gry charakterów, z wyłącznie letnią walką na poglądy.
NIEBEZPIECZNA METODA | Kanada, Francja 2011 | reżyseria: David Cronenberg | dystrybucja: Monolith | czas: 98 min
